“Fast Fashion” μπορούμε να ορίσουμε το φαινόμενο που χαρακτηρίζει τη μόδα του 21ου αιώνα, η οποία κινείται και αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς (fast). Έχει δημιουργήσει μια νέα οικονομία στην οποία ρόλο πλέον δεν παίζουν τα ετήσια fashion shows στις μητροπόλεις της μόδας, αλλά το εμπόρευμα των fast- fashion brands το οποίο ανανεώνεται κάθε εβδομάδα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εκατό συλλογές το χρόνο, όχι τέσσερις.
“Κοιτάξτε τα ρούχα που φοράτε σήμερα. Γνωρίζετε ποιος τα έφτιαξε; Πόσα πληρώθηκε; και από ποιά χώρα προέρχονται;” λέει ο Patrick Woodyard, CEO του brand υποδησης “Nisolo”, ξεκινώντας την ομιλία του στο TEDxUniversityofMississippi. Στις ημέρες μας τέτοιες ερωτήσεις δεν απασχολούν. Γιατί να ενδιαφέρεται κανείς για το ποιός μπορεί να έχει φτιάξει την μπλούζα ή τα παπούτσια μας; Δεν θα τον γνωρίσουμε ποτέ. Μας φτάνει που η ταμπέλα γράφει ZARA.
Στηρίζοντας την πιο πολυκερδή βιομηχανία στον πλανήτη, αυτή της ευτελούς μόδας (fast- fashion), με αξία τρία τρισεκατομμύρια δολάρια (3,000,000,000,000), οι άνθρωποι σαν υπνωτισμένοι από καταναλωτισμό έχουμε σταματήσει να αναρωτιόμαστε. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι μιλάμε για μια βιομηχανία πιο επικερδή κι από αυτή των ναρκωτικών; τη δεύτερη πιο επιβλαβή για το περιβάλλον;
Βρισκόμαστε στην εποχή που όλα είναι μάρκετινκ. Από το πρωί που ξυπνάμε μας βομβαρδίζουν με διαφημίσεις. Τα social media είναι νούμερο -ένα αιτία στην συντήρηση του καταναλωτικού μας αισθήματος. Είναι γεγονός ότι έχουμε χάσει την ταυτότητά μας, το στιλ και την ειδοποιό διαφορά που μας κάνει μοναδικούς και ξεχωριστούς, στο βωμό του “μαζικού, φθηνού lifestyle”. Νομίζουμε ότι κερδίζουμε κάθε φορά που ψωνίζουμε ένα μπλουζάκι 9,99ευρώ, ενώ στην πραγματικότητα βοηθάμε το παιχνίδι του καταναλωτισμού, που την τελευταία εικοσαετία έχει αυξηθεί κατά 500%. Μαζί με αυτό το παιχνίδι, παίζονται σε παράλληλες σκηνές πολλά ακόμα άσχημα παιχνίδια, ίσως πολύ πιο άσχημα από την ίδια την έννοια του καταναλωτισμού. Η δουλεία, η παιδική εργασία, η εκμετάλλευση, η μόλυνση του περιβάλλοντος είναι κάποια από αυτά.
Πίσω από το καλογυαλισμένο μάρκετινκ αντικρίζει κανείς την πραγματικότητα. Η fast-fashion βιομηχανία γράφει την ιστορία της με περιστατικά όπως αυτό της Rana Plaza στο Μπαγκλαντές όπου πριν τέσσερα χρόνια έχασαν τη ζωή του περίπου 1000 εργάτες, με την κατάρρευση ενός εργοστάσιου κλωστοϋφαντουργίας. Στο όνομα της μικρότερης τιμής και του μεγαλύτερου κέρδους, οι μεγάλες δυτικές αλυσίδες με ρούχα φτιάχνουν τα ρούχα τους σε υποανάπτυκτες χώρες. Εκεί που μπορούν να πληρώνουν μεροκάματο δύο δολάρια,εκεί που οι βιομηχανίες στεγάζονται στα χειρότερα κτήρια και παρέχουν τις χειρότερες πιθανές συνθήκες εργασίας. Εκεί που τέλοσπάντων δεν θα βγει κανείς να διαμαρτυρηθεί επειδή έχασε την οικογένειά του με την κατάρρευση ενός κτηρίου, που δεν πληρούσε τα κριτήρια λειτουργίας.
Το σκηνικό μπορούμε να το αλλάξουμε μόνο αν ανακτήσουμε τη χαμένη κριτική μας ικανότητα κι αν ξεκινήσουμε να κάνουμε τις ερωτήσεις που τέθηκαν στην αρχή του κειμένου. Αν τελικά καταφέρουμε να βρίσκουμε απαντήσεις, οι οποίες να μας καλύπτουν ηθικά, ίσως τότε να γίνει η διαφορά.
